Folder z mapą gminy Choceń

HISTORIA GMINY

(https://www.chocen.pl/informator/historia.html) 

Podczas I wojny światowej obszar gminy stał się terenem walk niemiecko-rosyjskich. W dniach od 11 do 13 listopada 1914 r. częściowo na obszarze Gminy Choceń toczyła się tzw. Bitwa Włocławska. Stanowiła ona fragment ofensywy 9. Armii niemieckiej dowodzonej przez gen. kaw. Augusta von Mackensena, która z rejonu Torunia, na zachód od Lubrańca i Jeziora Gopło dążyła do zniszczenia stacjonującego w rejonie Włocławka rosyjskiego V Korpusu Strzelców Syberyjskich (dowódca – gen. piech. Leon Sidorin). W przeddzień rozpoczęcia bitwy prowizoryczną linię obrony od Wichrowic do Chocenia stworzyły oddziały 50. Dywizji Piechoty, której lewe skrzydło w bagnistym i pokrytym jeziorami rejonie Chocenia zabezpieczał pułk kozaków astrachańskich ze Zbiorczej Dywizji Kawalerii gen. Kaznakowa. Około południa dnia 12 listopada w rejonie miejscowości Borzymie doszło do boju spotkaniowego, w którym kawalerzyści z niemieckiej 33. Brygady Kawalerii (9. i 13. pułki dragonów) z 6. Dywizji Kawalerii gen. kaw. Egona hr. von Schmettowa, próbowali szarżować na cofające się kolumny piechoty rosyjskiej należącej do 50. Dywizji Piechoty. Szarża prowadzona w niedogodnym terenie załamała się w ogniu Rosjan. 24 sierpnia 1915 r. terytorium gminy wraz z powiatem włocławskim weszło w skład Generał-Gubernatorstwa Warszawskiego i włocławskiej guberni wojennej. Od 5 listopada 1916 r. gmina znalazła się na obszarze tzw. Królestwa Polskiego w granicach powiatu włocławskiego, powstałego z połączenia powiatu włocławskiego i nieszawskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. funkcja ośrodka gminy powróciła do Chocenia.

Ważnym wydarzeniem dla gminy było postawienie w roku 1935, przed szkołą podstawową głazu jako hołdu dla bohaterów walczących o niepodległość Polski w czasie I wojny światowej. Kiedy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa mieszkańcy postanowili kamień ocalić i zakopali go. Przypadek sprawił, że głaz odnaleziono w 1970 roku podczas prac przy doprowadzaniu wody. Obecnie okazały i piękny kamień zyskał sobie zasłużone miejsce w historii całej gminy i środowiska. Napis umieszczony na kamieniu brzmi: „ CZEŚĆ PAMIĘCI POLEGŁYM ZA WOLNOŚĆ OJCZYZNY 11. XI.1935”.

Obok głazu umiejscowiono pomnik poświęcony poległym żołnierzom w czasie bitwy pod Szczytnem 61 pułku piechoty z okresu Wojny Obronnej w 1939 r., to obchody ważnego, choć mało znanego epizodu największej w kampanii wrześniowej bitwy nad Bzurą, który jednak tworzy historię Gminy Choceń.