Tablica z planem miasta Kietrz (opolskie)
Dodano 2014-05-21
W kwietniu zrealizowaliśmy wielkoformatową tablicę z planem Kietrza oraz mapą gminy. Została ona ustawiona w miejscowości Kietrz przy Rynku (Park przy gminnym Zespole Lecznictwa Otwartego).
Miasto i Gmina Kietrz leży na Nizinie Śląskiej nad rzeką Troją, w południowej części województwa opolskiego - na płaskowyżu głubczyckim przy granicy polsko - czeskiej.
Graniczy z gminami: Branice, Baborów, Głubczyce oraz poprzez Pietrowice Wielkie z województwem śląskim, a także z sześcioma gminami czeskimi. Przejście graniczne Pilszcz - Opava gwarantuje najkrótsze połączenie Kędzięrzyna-Koźla i Raciborza z czeską Opavą. Administracyjnie Gmina Kietrz przynależy do Powiatu Głubczyckiego i Województwa Opolskiego.
Gmina podzielona jest na 12 sołectw: Kozłówki, Nowa Cerekwia, Rogożany, Wojnowice, Chróścielów, Nasiedle, Ludmierzyce, Lubotyń, Dzierżysław, Pilszcz, Rozumice, Ściborzyce Wielkie i zajmuje obszar o powierzchni 144 km2, zamieszkiwany przez 12 444 osoby.
 Osada słowiańska istniała na terenie dzisiejszego Kietrza już w XI wieku i była podporządkowana królowi czeskiemu, który w roku 1255 przekazał ją we władanie Biskupa Ołomunieckiego, jako wieś na prawie niemieckim. Jednak pierwsza, pisana wzmianka o Kietrzu nazywanym wtedy Ketre (Katscher) pochodzi z roku 1321 roku, kiedy to Biskup Ołomuniecki Konrad I nadał Kietrzowi prawa miejskie, a ściślej mówiąc wspomniał o Kietrzu, jako mieście, przy okazji spisywania dokumentu "Aktu zmiany pól". Rok 1321 przyjmuje się, jako datę nadania praw miejskich.
Miasteczko nie miało wprawdzie murów obronnych, ale - według wzmianki z 1451 roku - obwarowane było wałami i fosami. Z tego też okresu zachował się średniowieczny układ urbanistyczny Kietrza.
Kietrz pozostawał w rękach Biskupów Ołomunieckich aż do XVII, kiedy to został przekazany rodzinie Gaszynów.
Miejscowość od dawna znana była, jako miasto tkaczy. W 1539 istniało w Kietrzu bractwo czeladników tkackich, a w 1569 powstał "porządek cechowy" dla tkaczy.
W roku 1784 mieszkało w mieście 46 płócienników i 3 sukienników, a w 1840 roku tkano już w 350 warsztatach len i bawełnę, zaś wełnę w 36.
Rok 1870 zaznaczył się intensywnym rozwojem tkactwa fabrycznego, które przyczyniło się do upadku rzemiosła. W roku 1896 miasto połączono koleją z Raciborzem i Głubczycami. W 1935 roku było w Kietrzu 5 fabryk pluszu i dywanów.
W wyniku upadku rzemiosła wielu mieszkańców zaczęło zajmować się rolnictwem. Powierzchnia pół, które uprawiali w XIX wieku wynosiła 815 ha. Jak donoszą źródła w roku 1840 w Kietrzu było 200 domów mieszkalnych oraz 244 stodoły i obory.
Miasto wielokrotnie było niszczone przez pożary. Największe z nich zanotowano w latach: 1560, 1641, 1694, 1759, 1829 i 1840. Zawsze jednak było odbudowywane dzięki pracowitości i przywiązaniu do tej ziemi jej mieszkańców.
Do XVI wieku w mieście przeważała ludność polska, która w wiekach następnych zaczęła ustępować pod względem liczebności Morawianom i ludności pochodzenia niemieckiego.
W 1855 roku Kietrz liczył 2626 mieszkańców, a w końcu XIX wieku ich liczba przekroczyła 4000. Po włączeniu, w okresie międzywojennym, do Kietrza okolicznych wsi liczba mieszkańców wzrosła do 7880 w roku 1925 i 9032 w roku 1935.
Do naszych czasów w Kietrzu zachowało się kilka zabytkowych budowli, m.in.:
|
|
|
-
barokowy kościół parafialny św. Tomasza z XVI i XVIII w., z trójnawową bazyliką sklepioną kolebkowo i dobudowanymi, do jego bocznych naw, barokowymi kaplicami z kopułkami i latarniami, ośmioboczną wieżą wyrastającą z kwadratowego planu zwieńczoną barokowym hełmem z latarnią
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-
trzy barokowe, kamienne figury religijne z pierwszej poł. XVIII w., ze sceną nawiedzenia w górnej części figury, usytuorynkuwane na środku
|
|
|
-
znajdująca się w parku obok rynku, a przeniesiona z ul. Głubczyckiej, zabytkowa figura św. Floriana, z poł. XVIII w.
|
|
|
|
|
|
Ślady dawnej historii w postaci zachowanych obiektów, zwłaszcza architektonicznych znaleźć można również w innych miejscowościach należących dzisiaj do gminy Kietrz.
Na terenie wsi Pilszcz znajduje się gotycko-renesansowy kościół parafialny z końca XVI wieku, przebudowany i powiększony w drugiej połowie wieku XVIII. Jego zabudowania tworzą zamknięte dziedzińce, oddzielone od ulicy murami i bramami z końca XVIII i początku XIX wieku.
W Dzierżysławiu - na Czarnej Górze, przy drodze Kietrz - Rozumice - znajduje się natomiast stanowisko archeologiczne ze zlokalizowanym tam obozowiskiem otwartym z epoki górnego paleolitu, świadczącym o osadnictwie łowców paleolitycznych z przed ok. 35 tys. lat.
Również w Nowej Cerekwi, która prawa miejskie uzyskała w XIII wieku (utraciła je dopiero przed II wojną światową), zachował się miejski charakter zabudowy z obszernym, czworobocznym rynkiem i sporo zabytków szczególnie z XVIII i XIX wieku, m.in.:
-
barokowo-klasycystyczny kościół parafialny p.w. św. Piotra i Pawła z II połowy XVIII w., wzniesiony w miejscu poprzedniego, z końca XVII w.;
-
ruina kościoła cmentarnego p.w. św. Wacława z II poł. XVII w., który został częściowo przebudowany w wieku XIX.;
-
ruina zamku z przełomu XVI i XVII wieku, znajdująca się nad rzeką Troją.
Także w Nasiedlu znajduje się zespół pałacowy z I poł. XVIII w., w skład którego wchodzą: barokowy pałac z dekoracją w stylu regencji; park z XVIII wieku i budynki gospodarcze.
W czasie II wojny światowej Kietrz, jak większość miast, miasteczek i wsi został zniszczony.
Po wojnie do zniszczonego i spalonego miasta zaczęli napływać nowi mieszkańcy (ludność pochodzenia niemieckiego została wcześniej wysiedlona), głównie z południowo-wschodniej Polski i wysiedlona ludność ze wschodnich terenów II Rzeczypospolitej. Zaczęło się odgruzowywanie Kietrza i przywracanie go do życia.
teksty i fotografie: http://www.kietrz.pl
fot. tablicy: H. Banaszek - Wydawnictwo PiK
Zainteresowane podobną, promocją powiaty, miasta lub gminy prosimy o KONTAKT
Zobacz również:
Publikacje dla miast i gmin
Tablice z mapą gminy/planem miasta
|
