Jesteś w: Strona główna / Aktualności
Aktualności
Aktualizacja i odnowienie tablicy z planem miasta Chodzież
Dodano 2024-07-22
Remont kapitalny i aktualizacja tablicy przy ul. Wyszyńskiego w Chodzieży.
Historia Chodzieży
Chodzież jest atrakcyjna turystycznie nie tylko ze względu na piękne położenie oraz bujność okolicznej przyrody. Odwiedzający miasto znajdzie tu również kilkusetletnie zabytki architektury. Warto wstąpić do Działu Historii i Tradycji Miasta Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ul. T. Kościuszki, pełniącego funkcję regionalnego muzeum. Przeszłość miasta jest bardzo ciekawa, momentami nawet zaskakująca, kryje w sobie jeszcze wiele niespodzianek, wciąż odkrywanych przez archeologów. Do niedawna panował pogląd, że pierwsze zorganizowane grupy ludzi pojawiły się na terenie dzisiejszej Chodzieży około 2 - 2,5 tys. lat p. n. e.
Teza ta opierała się na odkryciach z lat 70. XX w., z rejonu dzisiejszej ul. Słonecznej. Archeolodzy odkopali tam wówczas cmentarzysko kultury amfor kulistych, która rozwijała się na obecnych ziemiach polskich w latach 3100–2600 p.n.e. Badania z lat 2008 - 2017 obecność ludzkich społeczności przenoszą o kolejnych kilka tysięcy lat wstecz. W roku 2008, na zachodnim skraju miasta, przypadkowo zostało odkryte stanowisko łowców reniferów kultury świderskiej. Kultura ta datowana jest na okres od 10.600 do 9600 lat p.n.e., a więc na schyłek paleolitu - starszej epoki kamienia. W kolejnych latach, w Chodzieży odkryte zostały pozostałości kultur: komornickiej (9.000 do 6.500 lat p.n.e.), pucharków lejkowatych (3.700 do 1.900 lat p.n.e.), łużyckiej, wielbarskiej i pomorskiej. Odnalezione zostały również ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego - osady rybackiej nad Jeziorem Miejskim. Badania wstępnie dowodzą, że ciągłość osadnictwa na terenie dzisiejszej Chodzieży jest nieprzerwana od ponad 10.000 lat.
Czasy nowożytne - od średniowiecza do dziś
Najstarsze znane wzmianki pisane dotyczące otaczających Chodzież wsi: Oleśnica, Strzelce i Pietronki pochodzą z II połowy XIV w. Nazwa Chodzież po raz pierwszy zapisana jest w roku 1403 w związku z osobą plebana miejscowego kościoła parafialnego - Wawrzyńca. Chodzież stała się miastem w roku 1434. Przywilej lokacji miasta na prawie magdeburskim, otrzymał z rąk króla Władysława Jagiełły, ówczesny właściciel - Trojan z Łekna z rodu Pałuków, sędziego prowincji kaliskiej. Miasto było niewielkie, o czym świadczy liczba zaledwie dwóch żołnierzy wysłanych w roku 1458 na wyprawę przeciw Krzyżakom. Kolejnym przełomem dla Chodzieży było osiedlenie się niemieckich i holenderskich tkaczy, począwszy od wieku XVII. Osadnicy na dwa wieki przekształcili Chodzież w ważny ośrodek sukiennictwa. Pozostały po nich charakterystyczne zabudowania, domy tkaczy, znajdujące się przy dzisiejszej ul. T. Kościuszki. W wyniku rozbiorów Chodzież dostała się pod panowanie pruskie. W tym okresie miasto uzyskało połączenie kolejowe z Poznaniem i Piłą. W roku 1852, na ruinach spalonego zamku Potulickich, powstała miejscowa fabryka fajansu, wkrótce przejęta przez jedno z największych ówczesnych niemieckich przedsiębiorstw Annaburger Steingutfabrik. W ten sposób rozpoczął się związek miasta z ceramiką, który trwa do dziś. Chodzież wróciła do Polski po Powstaniu Wielkopolskim w roku 1920. Na terenie miasta rozegrała się jedna z najznaczniejszych bitew powstania.
W XX-leciu międzywojennym fajans i porcelana z Chodzieży stały się rozpoznawalną marką. Po II wojnie światowej ceramika chodzieska przeżyła ponowny rozkwit.
Centrum miasta -pamiątka sześciu wieków
Najstarszy widoczny zabytek Chodzieży wiąże się z głównym placem miasta. Jest to układ urbanistyczny czworobocznego Rynku i odchodzących od niego prostopadle ulic. Układ został w ten sposób wytyczony w czasach lokacji miasta, a więc około roku 1434, zgodnie z powszechną praktyką miast lokowanych na prawie magdeburskim. Jest to zabytek bardziej konceptualny, niż materialny. Zarówno bowiem zabudowania wokół Rynku, jak i sama jego nawierzchnia są o wiele późniejsze. Obecnie Rynek otaczają kamienice o eklektycznej i secesyjnej elewacji, a od strony zachodniej góruje nad nim późnobarokowy kościół pod wezwaniem świętych: Mikołaja i Floriana wraz z oddaloną nieco od świątyni dzwonnicą. Zwarta zabudowa, w pierwszych wiekach z pewnością drewniana, o dachach krytych słomą, trzciną, bądź gontem, była bardzo podatna na pożary i często padała ofiarą ognia. O tym, że zaprószenia ognia były nagminne i stanowiły istotny problem, dowiadujemy się choćby z instrukcji budowlanej z lat 1798/99. Instrukcję wespół wydały władze pruskie i ówczesny właściciel Chodzieży Mateusz Grudziński. Nakazywała ona ograniczenie drewna i zastosowanie konstrukcji szachulcowej - potocznie zwanej murem pruskim.
Rynek zawsze pełnił funkcje placu zgromadzeń oraz placu targowego. W dokumencie lokacyjnym jest mowa o zezwoleniu na odbywanie cotygodniowego targu w każdą sobotę, a także targu corocznego - czyli jarmarku, w uroczystość św. Wawrzyńca, przypadającą 8 sierpnia.
Florian i Mikołaj - chodzieska kolegiata
Najstarsza zachowana budowla w Chodzieży to miejscowa kolegiata - kościół parafialny pod wezwaniem świętych Mikołaja i Floriana, znajdujący się w zachodniej pierzei Rynku.
Opierając się na archiwalnych wzmiankach, można wywnioskować, że pierwsza, zapewne drewniana świątynia, stała tu już być może w XII w. Murowany kościół powstał w drugiej połowie XV w. z fundacji Mikołaja Potulickiego w stylu gotyckim. W wieku XVI zamieniony na zbór protestancki. Po pożarze w roku 1754, staraniem Karola Grudzińskiego, został odbudowany w formach późnobarokowych.
Kościół jest jednonawową konstrukcją orientowaną z dwiema bocznymi kaplicami i kaplicą św. Antoniego nadbudowaną nad zakrystią. W roku 1755 na zewnątrz do kościoła została dobudowana charakterystyczna wieżyczka schodowa o okrągłej bryle. Nad nawą i prezbiterium wznosi się sklepienie kolebkowo-krzyżowe.
Główny ołtarz kościoła jest barokowy, pochodzi z XVIII w. z figurami apostołów i obrazem z początków XX w. przedstawiającym świętych patronów kościoła.
W zwieńczeniu ołtarza znajduje się XVII-wieczny obraz Matki Bożej z dzieciątkiem. W kościele umieszczone są ponadto, uznawany za cudowny, XVII-wieczny obraz Św. Trójcy (ocalały ze spalonego kościoła) oraz, umieszczony w rokokowym ołtarzu bocznym, również pochodzący z 17. stulecia, obraz Matki Boskiej Śnieżnej.
W pewnej odległości od kościoła stoi neoklasycystyczna, czterokondygnacyjna dzwonnica, wybudowana na miejscu spalonej, drewnianej, w roku 1840.
źródło: https://samorzad.gov.pl/.../miasto.../historia-chodziezy