Tablica z planem miasta i mapą gminy Wieleń (wlkp.)

Tablice z planem miejscowości, mapą gminy to ciągle nieodzowny element krajobrazu, użyteczny turystom i mieszkańcom. Taka wielkoformatowa plansza została ustawiona przez Wydawnictwo PiK w parku we Wieleniu ( Wlkp.)

Gmina Wieleń jest największą pod względem powierzchni gminą województwa wielkopolskiego, leży w jego północno-zachodniej części, w Dolinie Noteci. Administracyjnie należy do powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. Gminę zamieszkuje około 12960 mieszkańców. Tworzy ją 19 wsi sołeckich, których część z uwagi na położenie przy malowniczych jeziorach, można zaliczyć do wsi o charakterze turystycznym.

O Wieleniu

 żródło ( www.wielen.pl)

Wieleń to stary gród nadnotecki, położony w północno- zachodniej części województwa wielkopolskiego, w dolinie Noteci.

Pierwsze wzmianki o grodzie wieleńskim znajdują się w kronikach Jana Długosza, który wymienia Wieleń opisując wojenne wyprawy Bolesława Krzywoustego nad Noteć w latach 1108- 1109. Historia ziemi wieleńskiej sięga XII w., a z dziejami regionu związane były losy wielu polskich rodów szlacheckich i arystokratycznych. Prawa miejskie nadane zostały w 1348 r.

W 1515 r. Łukasz Górka oddając królowi Zygmuntowi Pobiedziska i dodając sumę 8 tysięcy florenów stał się właścicielem Wielenia. Następnymi właścicielami były kolejno rody: Czarnkowskich, Kostków, Grudzińskich, Działyńskich, Opalińskich i Sapiehów.

Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r. miasto i okolice zostały włączone do Prus. Ostatnia polska właścicielka Joanna Sapieżyna z domu Sułkowska w 1789 r. sprzedała dobra wieleńskie niemieckiemu hrabiemu Aleksandrowi von Blankensee. W 1855 r. majątek przeszedł w ręce Schulenburgów, którzy panowali tu do 1945 r.

W XIX w. uregulowana została Noteć i wybudowano Kanał Bydgoski, co spowodowało, że rzeka intensywniej była wykorzystywana jako droga wodna, dało to impuls do rozwoju wymiany towarowej przez Wartę i Odrę. W drugiej poł. XIX w. odnotowano dynamiczny rozwój miasta, wtedy to wybudowano w Wieleniu okazałe budynki publiczne i mieszkalne, czynne były fabryki musztardy i octu. Polski Wieleń w okresie międzywojennym miał charakter handlowo-rzemieślniczy. W tym też czasie Wieleń awansował do rangi miast o znaczeniu ponadlokalnym, poprzez ustanowienie w 1887 r. starostwa powiatowego, które utrzymało się do 1919 r. 
W okresie międzywojennym granicą polsko-niemiecką była Noteć, która dzieliła Wieleń na niemiecką część północną i południową część polską, części te połączono w jedno miasto w 1977 r.

Układ przestrzenny miasta polega na jego prostopadłej do Noteci rozbudowie.  Zachowany jest unikatowy, średniowieczny układ ulic miasta z godnymi obejrzenia obiektami architektonicznymi. Nieopodal starego rynku stoi wczesnobarokowy kościół p.w. Św. Michała Archanioła i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Świątynię w 1615 r. ufundowała Zofia z Herburtów- Czarnkowska.  
Godnym uwagi obiektem w budownictwie barokowym Wielkopolski jest pałac Sapiehów, pobudowany w 1749 r. w otoczeniu parku.

Interesującym zabytkiem w mieście jest Strzelnica z 1850 r., dawna siedziba Strzeleckiego Bractwa Kurkowego, którą staraniem Towarzystwa Miłośników Ziemi Wieleńskiej odrestaurowano w 1998 r. 
Miejscem godnym uwagi jest ówczesny Dom Pomocy Społecznej w Wieleniu, prowadzony od 1933 r. przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Obecny Dom znajduje się na terenie starego zamku tzw. „Ostrowia.” Na tym terenie powstało w 1852 r. Pedagogium – Ostrowo, a w latach 1922-1930 funkcjonowało Męskie Gimnazjum Humanistyczne Wieleń- Ostrowoi. Szkoła z internatem mieściła się w gmachach do dziś istniejacych na tutejszym terenie noszącym prasłowiańską nazwę Ostrowo. Po likwidacji gimnazjum majątek zagospodarowały Siostry Rodziny Maryi na cele zakładu opiekuńczo- leczniczego. Dzisiaj DPS.RM przeznaczony jest dla czterystu dorosłych mieszkańców, wymagających całodobowej opieki. Teren otoczony jest zabytkowym parkiem z alejami spacerowymi.

W Wieleniu istnieje drugi Dom Pomocy Społecznej dla osób przewlekle psychicznie chorych. Placówka ta mieści się w zabytkowym budynku, który do 1919 r. był siedzibą starostwa powiatowego. 
Współczesne oblicze gminy w znacznym stopniu ukształtowały warunki naturalne. Tutaj rozciągają się lasy Puszczy Noteckiej, słynące z obfitości runa leśnego, zwierzyny łownej i ukrytych w gęstwinie jezior. Teren gminy jest wyjątkowo urozmaicony i bogaty w walory przyrodniczo- krajobrazowe. Ponad połowę powierzchni gminy zajmują lasy, jedną czwartą grunty orne.

Sąsiedztwo z gminami o wysokich walorach turystycznych, bliskość Drawieńskiego Parku Narodowego, jak również brak uciążliwego przemysłu stanowią o szczególnej atrakcyjności tej, największej obszarowo gminy w Wielkopolsce, która ma 428,3 km2 i 13 tys. mieszkańców.  Mieszkańcy regionu to ludzie aktywni, którzy przede wszystkim szanują lokalne tradycje.

Przez obszar gminy przebiegają linie kolejowe Tczew- Kostrzyn i Poznań- Szczecin oraz międzynarodowa trasa rowerowa R1 z Boulogne we Francji do Sankt Petersburga i Moskwy. Trasa przebiega przez miasto i teren gminy, którą tworzy 19 wsi sołeckich.